DE SCHILDKLIER: HOE DE KLEINE “VLINDER” JE LEVEN BEÏNVLOEDT!
De schildklier, een klein, onopvallend orgaan, heeft veel meer invloed op ons leven dan we ons realiseren. Het reguleert niet alleen allerlei stofwisselingsprocessen, maar produceert ook hormonen die onder andere de botgroei, de cardiovasculaire functie en de stemming reguleren¹.
Veel fysieke of lichamelijke verschijnselen waarvoor ogenschijnlijk geen verklaring bestaat, kunnen in verband worden gebracht met de schildklier. In deze blogpost leggen we uit hoe de schildklier een cruciale rol speelt in je welzijn, zonder dat je het merkt.
Ontdek waarom het belangrijk is om uw schildklierfunctie in de gaten te houden en hoe uw voeding kan bijdragen aan een normale schildklierfunctie!
- In der Schilddrüse werden spezielle Hormone produziert (Trijodthyronin und Tetrajodthyronin), die maßgeblichen Einfluss auf den Stoffwechsel, insbesondere auf den Kohlenhydratstoffwechsel und den Fettstoffwechsel, haben.
- Wenn die Schilddrüse nicht normal arbeitet – wenn sie also entweder zu große oder zu kleine Hormonmengen ausschüttet –, kann sich das sowohl auf das Körpergewicht als auch auf die Psyche auswirken.
- Eine wesentliche Voraussetzung für eine normal funktionierende Schilddrüse ist die ausreichende Zufuhr von Jod und Selen.
- In Deutschland ist eine suffiziente Versorgung mit Jod und Selen selbst bei einer ausgewogenen Ernährung nicht unbedingt gewährleistet. Wer auf Nummer sicher gehen will, sollte regelmäßig bestimmte jod-/selenhaltige Lebensmittel auf seinen Speiseplan setzen.
De schildklier werkt – de hersenen reguleren
Stel je voor dat je een klein, vlindervormig orgaan in je nek hebt dat je energieniveau, je innerlijke drive, je humeur en zelfs je gewicht regelt. Klinkt fascinerend, toch? Maar zo is het precies – en dat orgaan is je schildklier!
Strikt genomen is het echter niet de schildklier zelf die deze regulerende functies uitvoert, maar de hersenen. De schildklier is slechts het uitvoerende "instrument". In de hersenen bepalen de hypothalamus en de hypofyse of en in welke mate de schildklier wordt geactiveerd:
De hypothalamus geeft de neurotransmitter TRH (thyrotropine-releasing hormone) af, die de hypofyse stimuleert. De hypofyse produceert vervolgens het hormoon TSH (thyroid-stimulating hormone), dat op zijn beurt de schildklier stimuleert om schildklierhormonen af te geven.2 De schildklierhormonen beïnvloeden vervolgens een breed scala aan lichaamsfuncties.
Functies van schildklierhormonen (T3, T4)
Als we het over schildklierhormonen hebben, bedoelen we in principe twee hormonen: triiodothyronine (afgekort “T3”) en tetraiodothyronine (afgekort “T4”).
Deze twee hormonen hebben een enorm breed scala aan functies – ze beïnvloeden bijvoorbeeld de basale stofwisseling en daarmee het lichaamsgewicht. In de kindertijd en adolescentie bevorderen ze ook de lengte en de hersenrijping.³
De lengte en het intellect van een persoon hangen dus gedeeltelijk (maar niet uitsluitend) af van de hoeveelheid schildklierhormonen die vrijkomt tijdens bepaalde fasen van de lichamelijke ontwikkeling.
In detail hebben de schildklierhormonen de volgende functies³:
- Bevorder de opname van glucose
- Bevordert koolhydraatmetabolisme
- Regulering van het zuurstofverbruik
- Regeling van de warmteproductie
- Afbraak van cholesterol
- Bevordert de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, de geslachtsorganen en het skelet (bij kinderen)
- Regulering van hartslag en bloeddruk
Interne “monitoring” van de schildklierhormoonspiegels
De secretie van schildklierhormoon wordt continu gemonitord door de hypothalamus, die de concentratie schildklierhormoon in het bloed kan meten via receptoren. Bij verhoogde schildklierhormoonspiegels produceert het minder TRH, en bij lage spiegels meer.
Dankzij dit feedbackmechanisme worden de schildklierhormoonspiegels normaal gesproken altijd aangepast aan de actuele behoefte. (Soms heeft het lichaam meer, soms minder schildklierhormoon nodig.)
Je leest vaak dat de schildklier zijn naam dankt aan het feit dat hij op een schild lijkt, maar met zijn twee vleugels lijkt hij eigenlijk meer op een vlinder. De echte reden voor zijn naam is zijn locatie⁴:
De schildklier ligt onder het schildkraakbeen in de nek. (Het schildkraakbeen is het grootste kraakbeen in het strottenhoofd; bij mannen is het uitwendig zichtbaar als de adamsappel.) Het schildkraakbeen lijkt op zijn beurt inderdaad op een beschermend schild en vervult ook een overeenkomstige functie: het beschermt namelijk de stembanden die het bedekt.
Wat betekent een te hoge of (te) lage schildklierhormoonafscheiding?
Je hebt waarschijnlijk wel eens gehoord van een overactieve of traag werkende schildklier. De laatste wordt soms genoemd in de context van ongewenste gewichtstoename of als reden daarvoor.
Maar hoe zit het nu precies? Simpel gezegd: als de schildklierfunctie te hoog is, scheidt de schildklier te veel schildklierhormonen af; als de schildklierfunctie te laag is, scheidt de schildklier te weinig af.
Overmatige hormoonafscheiding
Een "overmaat" aan schildklierhormonen zorgt ervoor dat de stofwisseling op volle toeren draait. Dit kan zich uiten in zweten, een snelle hartslag, nervositeit, slapeloosheid en trek in eten.⁵
Door de resulterende verhoogde calorie-inname heeft het lichaam de neiging om af te vallen. Dit klinkt misschien niet zo slecht voor sommige lezers, maar het is niet normaal – en het is ook gevaarlijk voor het cardiovasculaire systeem.
Bovendien heeft een teveel aan schildklierhormoon een negatief effect op de botstofwisseling en de conditie van haar en nagels. (Haaruitval kan toenemen en vinger- en teennagels groeien te snel, waardoor ze dun en instabiel worden.)
Te lage hormoonsecretie
Een ‘te weinig’ schildklierhormoon veroorzaakt precies het tegenovergestelde effect:
De stofwisseling vertraagt, wat kan leiden tot een langzame hartslag, gebrek aan motivatie, gevoeligheid voor kou en gewichtstoename⁷.
Beide verschijnselen – zowel een te hoge als een te lage schildklierfunctie – kunnen aangeboren zijn (bijvoorbeeld door een misvormde schildklier) of door ziekten worden veroorzaakt.
Invloed van de schildklier op de psyche
Naast de effecten die de schildklier – meer specifiek de afgifte van schildklierhormonen – heeft op de stofwisseling, heeft het ook psychologische effecten. Dit komt doordat de hormonen T3 en T4 als transmitters in de hersenen werken en het tempo beïnvloeden waarin processen in bepaalde hersengebieden plaatsvinden¹.
Een te hoge of te lage schildklierhormoonafgifte kan daarom een verstorende invloed hebben op de geestelijke balans. Nervositeit, zenuwachtigheid en prikkelbaarheid (bij een teveel aan schildklierhormoon) kunnen de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden, evenals gebrek aan interesse, snelle uitputting, vermoeidheid en concentratieproblemen (bij een tekort aan schildklierhormoon).
Vooral deze laatste verschijnselen lijken op typische overgangsklachten. Daarom krijgen vrouwen boven de 50 vaak een verkeerde diagnose en onjuiste bevindingen.
Daarom raden medisch specialisten herhaaldelijk aan om bij dergelijke verstoringen van het welbevinden als voorzorgsmaatregel een uitgebreid schildklieronderzoek uit te voeren voordat er verdere psychologische behandeling plaatsvindt.
Schildklier en voeding: welke rol spelen jodium en selenium?
Om normaal te kunnen functioneren en voldoende hormonen te kunnen produceren, is de schildklier afhankelijk van de continue aanvoer van bepaalde stoffen via de voeding, met name jodium (= een sporenelement dat het lichaam niet zelf kan aanmaken).
Jodium draagt bij aan een normale productie van schildklierhormonen en een normale schildklierfunctie. Bij inname met voedsel komt jodium via het maag-darmkanaal in de bloedbaan terecht, waar het naar de schildklier wordt getransporteerd.
Een volwassene heeft ongeveer 150 tot 200 microgram jodium per dag nodig.¹¹ Als ze deze hoeveelheid tijdelijk niet binnenkrijgen, is dat geen probleem. De schildklier slaat namelijk regelmatig een deel van het jodium dat ze binnenkrijgen op en kan nog enkele weken uit de reserves putten als de toevoer wordt afgesneden.
Maandenlang jodiumtekort kan echter leiden tot een verminderde T3/T4-secretie – met de hierboven genoemde gevolgen. Als het jodiumtekort langer aanhoudt, begint de schildklier te groeien. Er kan een zogenaamde struma (een zichtbare verdikking van de nek) ontstaan. Bovendien neemt het risico op nog ernstiger gevolgen, zoals een verminderde cognitieve functie, toe.
Naast jodium heeft de schildklier ook selenium nodig voor een normale werking.¹⁴ Net als jodium is selenium een sporenelement dat het lichaam niet zelf kan aanmaken en daarom via de voeding moet worden opgenomen. Als het lichaam onvoldoende selenium binnenkrijgt, kan de schildklierfunctie net zo sterk worden verstoord als een jodiumtekort.
Een seleniumtekort leidt echter niet tot een vergroting van de schildklier¹⁵.
Jodium- en seleniumvoorziening in Duitsland: cruciaal
De Duitse Vereniging voor Voeding (DGE) adviseert een dagelijkse inname van 200 microgram jodium voor volwassen vrouwen en mannen. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, zouden iets meer moeten consumeren (respectievelijk 230 en 260 microgram) en senioren iets minder (180 microgram)¹⁶.
Helaas is de inname van deze hoeveelheid via de normale voeding in ons land niet vanzelfsprekend, aangezien Duitsland tot de regio's in Europa behoort met het minste jodium.11 De lokale akkers en weilanden, maar ook het Duitse drinkwater, bevatten nauwelijks jodium. Daarom bestaat er zelfs bij een dieet rijk aan fruit en groenten het risico op een jodiumtekort.
Volgens het jodiummonitoringprogramma van het Federale Ministerie van Voedsel en Landbouw lopen ongeveer een derde van alle volwassenen (32 procent) en driekwart van alle kinderen en adolescenten (44 procent) een verhoogd risico op jodiumtekort¹⁷.
Selenium is niet veel beter: de Duitse Vereniging voor Voeding en Voedingsvezels (DGE) adviseert 70 microgram selenium per dag voor mannen en 60 microgram voor vrouwen. In Europa zijn de bodems en dus de meeste plantaardige voedingsmiddelen echter vrij arm aan selenium.¹⁸ Een seleniumtekort kan daarom gemakkelijk optreden, vooral in een dieet met weinig vlees en vis.
Hoewel er geen actuele gegevens over de seleniumvoorziening in Duitsland zijn, omdat de seleniuminname niet werd geregistreerd in het meest recente Duitse consumptieonderzoek, kan worden aangenomen dat de seleniumvoorziening bij sommige bevolkingsgroepen niet optimaal is, gezien de toenemende trend naar vegetarische diëten.
Jodiumdruppels
Ten eerste is er DRUSENSCHILD, ons uiterst effectieve jodiumsupplement in druppelvorm. Vijf druppels leveren 150 microgram jodium – en het flesje bevat 50 ml, wat overeenkomt met ongeveer 340 dagelijkse doses.
Seleniumdruppels
Wij raden ook BODENSCHATZ aan, ons hooggedoseerde seleniumdruppelpreparaat. Slechts twee druppels (gelijk aan 200 microgram selenium) per dag zijn voldoende; het flesje bevat eveneens 50 ml.
Welke voedingsmiddelen zijn goede bronnen van jodium/selenium?
Door het smelten van de gletsjers in het late Pleistoceen (de laatste ijstijd) werd het meeste jodium op onze breedtegraden uit de grond gespoeld en in de zee gespoeld. Daarom zijn vis en zeevruchten tegenwoordig de beste bronnen van jodium.11 Planten bevatten nauwelijks jodium.
Wat selenium betreft, zijn dierlijke producten zoals vlees, vis en eieren over het algemeen rijke bronnen. Dit komt voornamelijk doordat diervoeders in Duitsland verrijkt mogen worden met selenium (en dus ook verrijkt zijn).
Er zijn echter ook plantaardige voedingsmiddelen die rijk zijn aan selenium, afhankelijk van het seleniumgehalte in de grond van de betreffende regio.
| Jodreiche Lebensmittel (Auswahl) | Jodgehalt in µg/100 g | Selenreiche Lebensmittel (Auswahl) | Selentgehalt in µg/100 g |
|---|---|---|---|
| Schellfisch | 243,0 | Paranüsse | 100,0 |
| Kabeljau | 155,0 | Thunfisch | 82,0 |
| Hummer | 100,0 | Sardinen | 60,0 |
| Brokkoli | 15,0 | Schweineleber | 58,0 |
| Schweineleber | 14,0 | Rindfleisch | 35,0 |
| Erdnüsse (geröstet) | 14,0 | Hühnerei | 20,0 |
| Grünkohl | 12,0 | Sojabohnen | 19,0 |
| Spinat | 12,0 | Rosenkohl | 18,0 |
| Hühnerei | 10,0 | Haferflocken | 10,0 |
Onze aanbeveling
Daarom is het klierschild zo effectief:
- Natuurlijke kelp voor een uitstekende jodiumvoorziening.
- Zorgvuldig vervaardigd in Duitsland.
- Getest door onafhankelijke laboratoria.
Conclusie
Een normaal functionerende schildklier is van cruciaal belang voor een goede gezondheid. "Normaal functionerend" betekent dat de schildklier in staat moet zijn om, afhankelijk van de behoefte, een passende hoeveelheid (of juist een kleine hoeveelheid) schildklierhormonen te produceren.
Als het lichaam tijdelijk meer energie nodig heeft – bijvoorbeeld bij lage buitentemperaturen of tijdens de zwangerschap – dan moet de schildklier de productie hiervan dienovereenkomstig kunnen verhogen.
Een belangrijke voorwaarde voor een normale schildklierfunctie is dat het lichaam voldoende wordt voorzien van de micronutriënten jodium en selenium. Deskundigen adviseren daarom om minstens twee keer per week zeevis of zeevruchten te eten.¹¹
Een andere manier om de inname van jodium en selenium te verhogen is door middel van voedingssupplementen. Deze kunnen helpen om een adequate inname te garanderen, zelfs als u een onevenwichtig dieet heeft.
Wilt u meer weten over welzijn?
Dit zou u ook kunnen interesseren-
SHILAJIT - HET "ZWARTE GOUD" ALS HET WONDERWAPEN VAN DE NATUUR?Misschien heb je wel eens gehoord van het "zwarte goud uit de bergen", maar heb je geen idee waarom iedereen tegenwoordig over deze mysterieuze substantie praat? Beter bekend onder de...
SHILAJIT - HET "ZWARTE GOUD" ALS HET WONDERWAPEN VAN DE NATUUR?Misschien heb je wel eens gehoord van het "zwarte goud uit de bergen", maar heb je geen idee waarom iedereen tegenwoordig over deze mysterieuze substantie praat? Beter bekend onder de...
Lees meer -
Vitaminen voor tieners: belangrijke voedingsstoffen tijdens de puberteitDe jeugd is een tijd van verandering ! Niet alleen fysiek, maar vooral mentaal en emotioneel. is Er gebeurt veel tussen de leeftijd van 13 en 19 jaar. Groeispurten, stemmingswisselingen,...
Vitaminen voor tieners: belangrijke voedingsstoffen tijdens de puberteitDe jeugd is een tijd van verandering ! Niet alleen fysiek, maar vooral mentaal en emotioneel. is Er gebeurt veel tussen de leeftijd van 13 en 19 jaar. Groeispurten, stemmingswisselingen,...
Lees meer -
OVERGANG – WAT KUNT U DOEN TEGEN OVERMATIG ZWETEN EN ANDERE VERVELENDE SYMPTOMEN?Voor velen zijn ze een nachtmerrie, maar op een gegeven moment overkomt het iedere vrouw (en eigenlijk ook iedere man): de menopauze. Het is een volkomen natuurlijk biologisch fenomeen. En...
OVERGANG – WAT KUNT U DOEN TEGEN OVERMATIG ZWETEN EN ANDERE VERVELENDE SYMPTOMEN?Voor velen zijn ze een nachtmerrie, maar op een gegeven moment overkomt het iedere vrouw (en eigenlijk ook iedere man): de menopauze. Het is een volkomen natuurlijk biologisch fenomeen. En...
Lees meer
