Winkel / Gezondheidsblog / Stresssymptomen: Herkennen en behandelen van lichamelijke en psychische symptomen

Stresssymptomen: Herkennen en behandelen van lichamelijke en psychische symptomen

door Alexander Jansen
|
Leestijd: 5 minuten

"Stress" – alleen al het lezen van het woord veroorzaakt bij veel mensen psychische spanning. Stress wordt beschouwd als een zeer onaangename aandoening met mogelijk negatieve gevolgen voor de gezondheid. Toch is stress niet per se slecht; het is zelfs essentieel om te overleven.

Te veel stress, of chronische stress, vormt echter een gevaar: wie herhaaldelijk gestrest is, kan ernstige gezondheidsschade oplopen. Lees hier hoe je stresssymptomen (vooral chronische stresssymptomen) bij jezelf herkent en wat je eraan kunt doen.

     
    De belangrijkste zaken nog even op een rijtje:

    Studies tonen aan dat het stressniveau in onze samenleving voortdurend toeneemt. Omdat latente stress op lange termijn schadelijk is voor de gezondheid, doet iedereen er goed aan om na te gaan of hij of zij risico loopt op chronische stress.

    Er zijn bepaalde indicatoren die je kunnen helpen bepalen of je chronisch gestrest bent. Hoe meer symptomen je vertoont, hoe groter de kans dat je aanhoudende stress ervaart.

    Het volledig vermijden van stress is niet gemakkelijk of zelfs maar mogelijk, maar iedereen kan maatregelen nemen om zijn of haar individuele stressniveau op zijn minst te verminderen.

    Definitie: Wat is stress?

    Stress is de individuele fysieke en psychologische reactie op externe prikkels. Het wordt gekenmerkt door bepaalde biochemische processen, met name de afgifte van stresshormonen. Het woord 'individueel' is hier belangrijk: wat bij de één stress veroorzaakt, kan bij de ander een heel ander effect hebben.

    Neem bijvoorbeeld het motorgeluid: motorrijders vinden het motorgeluid van hun machine bijna altijd bevredigend, vaak zelfs euforisch, terwijl omwonenden langs bochtige wegen alleen maar gestrest raken van het gebrul.

    We moeten opmerken dat stress onder meer afhangt van de eigen mentale instelling: we hebben er zelf invloed op of en in welke mate we ons door een omgevingsprikkel laten stressen.

    Soorten stress – stress en stress zijn niet hetzelfde

    Er zijn verschillende soorten stress. Dit betekent echter niet dat het om emotionele stress, psychologische stress of fysieke stress gaat, aangezien deze soorten stress allemaal hetzelfde zijn (alleen de triggers zijn anders). De symptomen van emotionele stress zijn dan ook identiek aan die van psychologische stress en fysieke stress (zie hieronder: Stresssymptomen – wat gebeurt er in een gestrest lichaam?). Er zijn slechts twee fundamenteel verschillende soorten stress, en de symptomen hiervan verschillen ook (in ieder geval in detail):

    1. Negatieve stress (leed)
    2. Positieve stress (eustress)

    Dit onderscheid gaat terug op de Oostenrijks-Hongaarse hormoononderzoeker Hans Selye, die in de jaren vijftig een overeenkomstig concept presenteerde (Selye: “The stress of life” – McGraw-Hill, New York 1956).

    Distress wordt gedefinieerd als een staat van opwinding die gepaard gaat met emotionele stress. Eustress wordt ook geassocieerd met opwinding, maar niet met emotionele stress. Integendeel: het wordt geassocieerd met plezier. Eustress ontstaat bijvoorbeeld tijdens een ritje in een boomstamglijbaan in een pretpark (ervan uitgaande dat je van boomstamglijbaan houdt) of tijdens een recreatieve sportwedstrijd. Distress daarentegen ontstaat bijvoorbeeld door overmatige eisen op het werk, een conflict in een relatie of een verkeersongeval.

    Stresssymptomen – wat gebeurt er in een gestrest lichaam?

    Wanneer een stressprikkel via de zintuigen wordt waargenomen, wordt de vecht-of-vluchtmodus van het lichaam geactiveerd. Dit betekent dat het lichaam zich voorbereidt om te vechten of te vluchten. Dit gebeurt door de prestatiebereidheid tijdelijk te verhogen.

    1. Er komen stresshormonen vrij, zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline.
    2. Het hart klopt sneller, de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel stijgen en de spieren krijgen meer bloed.
    3. Tegelijkertijd wordt de bloedtoevoer naar de gebieden die niet van belang zijn voor de strijd (zoals het spijsverteringsstelsel of de geslachtsorganen) verminderd.
    4. De bronchiën verwijden zich, zodat er bij het ademen meer zuurstof kan worden opgenomen.
    5. De pupillen worden groter, zodat er meer licht op het netvlies valt (dit verbetert het zicht).

    Dit proces dateert uit de prehistorie en beschermde de vroege mens tegen een vroegtijdige nederlaag door gebrek aan kracht in gevechten met dieren of andere bedreigingen. Het was (en is nog steeds) essentieel voor overleving.

    De fysieke reactie op stress is overigens erg vergelijkbaar met de reactie op eustress. Het belangrijkste verschil zit hem in de emotionele toestand: bij eustress komen naast de stresshormonen ook serotonine, endorfine en dopamine vrij – deze hormonen triggeren geluksgevoelens en maken de eustresservaring aangenaam.

    Waar het gevaar ligt

    Op het eerste gezicht lijken de fysieke symptomen van stress niet bijzonder gevaarlijk. Ze lijken zelfs gunstig: energie leveren is goed, toch? Ja en nee.

    Op korte termijn is de alarmtoestand in feite niet schadelijk voor het lichaam. Als iemand dus slechts af en toe onder stress staat, vormen stresssymptomen geen probleem. De symptomen worden pas problematisch wanneer de stress praktisch niet afneemt.

    Terwijl prehistorische mensen slechts af en toe stress ervoeren – bijvoorbeeld tijdens de jacht of een gevecht – worden moderne mensen regelmatig blootgesteld aan latente stress. Hoewel de stressoren van vandaag de dag niet langer potentieel levensbedreigend zijn, maakt het voor het angstcentrum in de hersenen geen verschil of de stressveroorzakende dreiging zich voordoet als een aanvallende wolf of een (te) strak gepland communicatieproject op het werk – in beide gevallen activeert het de afgifte van stresshormonen. En omdat een communicatieproject veel langer duurt dan een wolvenaanval, duurt de stress ook veel langer.

    Naast professionele stressoren hebben veel mensen ook te maken met privéstressoren (bijvoorbeeld problemen met hun kinderen op school of problemen met hun huisbaas) en sociaal-politieke stressoren.

    De resulterende chronische stress heeft gevolgen: een permanent verhoogde bloedsuikerspiegel kan leiden tot de vorming van plaque in de bloedvaten en vervolgens tot een hartaanval. Bovendien bevordert de hoge concentratie stresshormonen vetopslag en verzwakt op lange termijn het immuunsysteem.

    Zorgelijk: Stress in onze maatschappij neemt toe

    Volgens een stressonderzoek uit 2021 van de Techniker Krankenkasse (TK) is de stress in onze samenleving de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen: meer dan een kwart van de Duitsers (26%) is tegenwoordig vaak of constant gestrest. In 2013 was dit nog maar een vijfde (20%). Het is geen toeval dat ook het aantal mensen met mentale stresssymptomen is toegenomen:

    • 80 procent van de mensen die voortdurend gestrest zijn, geeft aan last te hebben van uitputting.
    • 52 procent heeft slaapstoornissen.
    • 40 procent van de mensen die voortdurend gestrest zijn, heeft last van hoofdpijn of migraine.
    • 34 procent is vaak depressief of zelfs depressief.

    Vrouwen ervaren meer stress dan mannen; mannen zijn echter bezig met een inhaalslag: hun stressniveau is sinds 2013 sterker gestegen dan dat van vrouwen. De 6 grootste stressoren (voor beide geslachten) zijn:

    • Werk of beroep
    • (te) hoge eisen aan zichzelf stellen
    • Ziekte/zorgbehoefte van naaste familieleden
    • familie- of partnerschapsconflicten
    • constante beschikbaarheid en connectiviteit in sociale media
    • te veel vrijetijdsafspraken en verplichtingen

    Herkennen van chronische stresssymptomen

    Heb je last van gevaarlijke chronische stress? Beantwoord deze vraag niet te snel: het simpele feit dat je een veeleisende baan of een zeer strak schema hebt, betekent niet per se dat je constant gestrest bent. Hoe meer typische symptomen van chronische stress je echter bij jezelf opmerkt, hoe groter de kans dat je inderdaad constant gestrest bent.

    Lees de onderstaande symptomenlijst en beantwoord de vragen. Als u in totaal minstens drie vragen met "ja" moet beantwoorden – dus in alle kolommen – dan bent u waarschijnlijk chronisch gestrest.

    Lichamelijke symptomen Psychische symptomen
    Heb je opvallend vaak hoofdpijn? Hoor je vaker van collega’s of bekenden dat je overdreven reageert of prikkelbaar lijkt?
    Is je rustpols relatief hoog (= boven 90 slagen/min.)? Word je verweten wantrouwig of pessimistisch te zijn?
    Heb je regelmatig maagpijn of spijsverteringsklachten? Heb je soms het gevoel overweldigd te worden door de hoeveelheid prikkels die op je afkomen?
    Heb je vaak last van spanningen in nek, schouders of hals, zonder dat je dit gebied bijzonder hebt belast? Ben je “verstooid” of vergeetachtig, of handel je soms (onbedoeld) onvoorzichtig?
    Val je moeilijk in slaap of word je ’s nachts vaker wakker zonder duidelijke reden? Voel je je soms extreem neerslachtig?
    Heb je een aversie tegen vernieuwingen en veranderingen van vertrouwde routines?

    Stress verminderen – wat u kunt doen

    Zelfhulpboeken over het thema 'stress verminderen' vullen hele boekhandels; er is echter geen universele strategie die voor iedereen werkt. Er zijn echter een paar tips die nuttig zijn gebleken:

    1. Elimineer vrijwillige stressoren waar mogelijk

    Het lijdt geen twijfel: iedereen die in een ziekenhuis werkt of drie tieners heeft, ervaart dagelijks onvermijdelijke stress. Maar een groot deel van de stress waarmee we allemaal te maken hebben, is vrijwillig – bijvoorbeeld de stress van het verlenen van gunsten aan anderen (bijvoorbeeld het vervoeren van je eigen of andermans kinderen, het strijken van de was voor je partner), of de stress die je voor jezelf creëert in je vrije tijd (bijvoorbeeld door je strikt aan zelfgecreëerde schema's te houden of jezelf te dwingen bepaalde activiteiten te doen).

    Wees niet bang om af en toe te annuleren! En maak je geen zorgen: als je beleefd annuleert ("Ik kan je vandaag niet naar huis brengen, ik heb het druk, sorry. Tot snel!"), zijn mensen verrassend begripvol.

    2. Doe een kort dutje

    Een kort middagdutje (maximaal 30 minuten) verlaagt de concentratie stresshormonen in het lichaam – dit is bewezen door een onderzoek van de Sorbonne (Faraut et al. [2015]: “Napping Reverses the Salivary Interleukin-6 and Urinary Norepinephrine Changes Induced by Sleep Restriction”). En ja, je kunt tegenwoordig zelfs op kantoor slapen! Hoewel mensen in Duitsland minder openstaan ​​voor "powernapping" dan in Azië (in Japan zijn middagdutjes op het werk zo gewoon dat ze zelfs een eigen naam hebben: "Inemuri"), is een dutje doen aan je bureau, of in geval van nood in je auto op de parkeerplaats van het bedrijf, over het algemeen sociaal geaccepteerd.

    3. Beoefen yoga

    Yoga draagt ​​aanzienlijk bij aan stressvermindering en een beter welzijn. De stress-spierspanningssequentie werkt ook omgekeerd. Wanneer je je spieren bewust ontspant, wordt je geest ook "los" – en neemt mentale spanning (en dus stress) af.

    4. Was je handen

    Het klinkt vreemd, maar het werkt: als je in een stressvolle situatie je handen snel wast met lauw water, kun je een dreigende stressaanval verzachten. Dit komt doordat het warme water op je polsen het parasympathische zenuwstelsel stimuleert, wat de afgifte van stresshormonen vertraagt.

    5. Eet de juiste voeding

    Noten zijn rijk aan magnesium – een sporenelement dat bijdraagt ​​aan de normale werking van het zenuwstelsel. Noten leveren ook kalium en ijzer, wat de concentratie ten goede komt. De snack van noten en rozijnen, ook wel bekend als "trail mix", is zeer gunstig voor studenten – en voor iedereen die mentaal zwaar werk moet doen. Hetzelfde geldt voor havermout, cacaoproducten, bananen en groene bladgroenten.

    NATURTREU-product met B-vitamines

    Ook de B-vitamines zijn in dit verband bijzonder interessant: ze helpen aantoonbaar beschermen tegen stress en zorgen voor een normale mentale prestatie. Ze dragen ook bij aan het verminderen van vermoeidheid (vitamines B2, B5, B6) en aan de normale werking van het zenuwstelsel (vitamines B6, B7, B12).

    1 8
    Nerve Balance
    hoog gedoseerd vitamine B-complex

    Ook de B-vitamines zijn in dit verband bijzonder interessant: ze helpen aantoonbaar beschermen tegen stress en zorgen voor een normale mentale prestatie. Ze dragen ook bij aan het verminderen van vermoeidheid (vitamines B2, B5, B6) en aan de normale werking van het zenuwstelsel (vitamines B6, B7, B12).

    €25,99
    €25,99
    incl. BTW. Verzendkosten
    Naar het product

    Conclusie

    Stress is een ernstig probleem in onze samenleving – vooral omdat het voor veel mensen een permanente aandoening is. Dit is vooral een gevolg van de digitale transformatie: met zijn overvloed aan informatie en de vele netwerkmogelijkheden is digitalisering een echte aanjager van problemen gebleken. Het gevolg van deze alomtegenwoordige, constante stress is een toename van gezondheidsproblemen onder de bevolking, zoals maag- en darmklachten of hart- en vaatziekten. Chronische stress is ook een risicofactor voor het ontwikkelen van diverse psychische aandoeningen, zoals depressie, angststoornissen of eetstoornissen. Wie zichzelf als permanent gestrest beschouwt, moet dit niet zomaar accepteren, maar tegenmaatregelen nemen. Dit omvat het onderzoeken van de processen in zijn of haar professionele en privéleven – en misschien het aanpassen van zijn of haar voedingspatroon.

    Bronnen

    ¹ Vitamines B1, B2, B3, B6, B7 en B12 dragen bij aan de normale werking van het zenuwstelsel

    ² Vitamine B2 helpt cellen te beschermen tegen oxidatieve stress

    ³ Vitamines B1, B3, B6, B7, B9 en B12 dragen bij aan een normale psychologische functie

    Onze auteur:
    Alexander Jansen
     
    Oprichter en algemeen directeur

    Als fitness- en onderzoeksexpert zorgt Alexander ervoor dat onze producten worden ontwikkeld volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Om dit te bereiken, analyseert hij voortdurend studies en voert hij gesprekken met gerenommeerde experts.

    Wilt u meer weten over welzijn?

    Dit zou u ook kunnen interesseren
    1 3
    Naar alle blogberichten